बर’ आरो असमिया रावनि थि दिन्थिग्रा दाजाबदा : रुजुथायारि नोजोरजों मोनसे बिजिरनाय Dissertation

Rate this post

आयदा -2

2.0 बर’ रावनि सिनायथि:

बर’रावा Sino- Tibetan गुदि रावफोलेरनि, Tibeta Burman दालाइ बाहागोनि बेन्दोंआव थानाय Assam Burman दालाइसानि Bodo Naga बहान्जानि Boda बाहागोनि राव। बर’ रावा जाबाय तिब्बत -बार्मारि रावनिफ्राय गोबां बोसोर सोलायनायनि जाहोनाव महर मोन्नाय राव। तिब्बत बार्मारि फुंखानिफ्राय बर’ रावा जोनोम जादोंखायनो गोबां बर’ सोदोबफोरजों T. B. आखुथायफोरा गोरोबो। बर’ रावा फोलेरनिफ्राय ओंखारनाय दालाइ-दासा एबा Sister languages फ्रा जाबाय-डिमासा, राभा, गार’, ककबरक बेफोर बिनानाव रावफोरनि गेजेराव बर’ रावानो बयनिख्रुइबो जौगासिन्नाय।

बे रावखौ रायग्रा मानसिफोरा बुरलुंबुथुर दैमानि सा आरो खोला मोननैबो ओनसोलाव गोसारना दं। बिसोरनि गाहाय थांना थानायनि राहाया आबाद। बे रावजों थुनलाय सोरजिनाया जिगु जौथायनि जोबनाय बाहागोनिफ्राय मोननो थाङो। 2003 मायथायाव भारत संबिजिरनि 8 थि फारिलायाव हाबनायजों बर’ रावखौ भारतनि मोनसे मान गोनां राव महरै फसंथानो हाबाय। आथिखालाव बर’रावा आसामनि लोगो हादरारि राव (Associate state Language) जाबाय। गुवाहाती मुलुग सोलोंसालियाव 1995-96 मायथायनिफ्राय M.A. थाखोआव मोनसे आयदा महरै थिसन जादों। सोलोंथायनि बेलायाव गोजौ थाखोसिम थाखोसिम जौगानो हाबाय। नाथाय बर’फोरहा गावसोरनि आंगो हांखो गैया। दा देबनागिरि हांखोजों बर’ रावखौ लिरनाय जायो। बर’रावआ देंखो गाहाय राव।

2.1 बर’ रावनि आखुथाय:

तिब्बेत’-बार्मान गुदि रावफोलेरनि बाहागो बर’ रावनि सोदोब बाहायनाय एबा साजायनाय, रिंसारथि होनायनि बायदि बिथिङाव माखासे आखुथायफोर दं। बे बर’रावनि खायसे खायसे आखुफोरा गोजाम चिन-तिब्बत रावनि आखुफोरजों गोरोबनाय दं होन्ना राव बिगियानगिरिफोरा बुंदों। बेफोर बर’ रावनि आखुथायफोर बर’नि बिनानाव रावफोर जेरै- जिमासा, राभा, गार’, ककबरक बादि रावफोरजोंबो गोरोबलायनाय दं। बर’ रावनि मंखजाथाव आखुथायफोरखौ गाहायाव सुंद’यै फोरमायनानै होनाय जाबाय।

1) गारां रिंसार आरो खौरां रिंसारनि बाहायनाय आखु:- बर’ रावाव गासै मोन 6 गारां रिंसारथि फोरखौ मोन्नो हायो। बेफोर जाबाय – /इ, ओ, उ, अ, ए, आ/। बर’ रावनि बे मोन 6 गारां रिंसारथिफोराबर’ गुबै सोदोबनि सिगां, गेजेर आरो उन मोनथामबो जायगायावनो बाहाय जायो।

बर’ रावाव मोननै खाव गारां एबा खाव खौरां रिंसारथिखौ लाफानानै गासै मोन 16 खौरां रिंसारथिखौ मोन्नो हायो। बेफोर जाबाय- ब, द, ग, फ,थ, ख, म, न, ङ,स, ज,ह,र,ल,व,य,। बर’ गुबै सोदोबाव बाहायजानायखौ नोजोर होयोब्ला नुनो मोनो बेफोरनि गेजेराव /फ,थ,ख,ग,स,ह,/ बेफोर रिंसारथिखौ बर’गुबै सोदोबफोरनि जोबथा जायगायाव बाहायनाय नुनो मोनो। बेबायदिनो/ङ, व, य,/ बेफोर रिंसारथिफोरखौबो बर’ गुबै सोदोबनिसिगाङाव बाहायनाय जायाएबा नुनो मोना। नाथाय बेफोर। फ,थ, ख, ग, स, ह, ङ, व, य। रिंसारथिफोरनि अनगायै गुबुनफोरा गासैबो सोदोबनि सिगां, गेजेर आरो उन मोनथामबो जायगायाव जनायखौ मोन्नाय जायो।

2) रिंसार जथायारि (Syllable) आखु: सरासनस्रायै रिंसार जथाया मोनसे रिंसारनिख्रुइ देरसिन आरो मोनसे सोदोबनिख्रुइ दुयसिन गारांमोनसे खोन्दो।
रिंसार जथायनि अनजिमानि सायाव सोनारनानै सोदोबफोरखौ मोनब्रै बाहागोआव मोन्नो हायो। बेफोर जाबाय-

1) रिंसार जथायसे(Monosyllabic) गोनां सोदोब जेरैजा,था, दाउ, दै, बार, दान, गान,लाम,फै,माव। बायदि बायदि। बसुमतारि बिन्दु- राव आरो थुनलाइ बिजिरनाय। P-20 (खोन्दो नै) चैनारि स्वर्ण प्रभा -बर’ रावखान्थि। P-24

ii) रिंसार जथायनानै (Disyllabic) गोनां सोदोब जेरै- अ-मा, आ-गान, दै-मा, आ-दा, आन-जाद। बायदि बायदि।

iii) रिंसार जथायमायारि (Tri-syllabic) गोनां सोदोब जेरै- अ-खा-फोर, रिं-सार-थि, आ-सु-गुर, हा-रि-मु। बायदि बायदि।

iv) रिंसार जथायबाङारि (Polysyllabic) गोबां सोदोब जेरै- बार-दै-सि-ख्ला, फ-राय-सा-लि, सान-फ्राम-बो-नि, बाय-दि-सि-ना। बायदि बायदि।

3. रिंसार जथायारि देंखो (Tone) नि बाहायनाय आखु: बर’ रावा मोनसे देंखो गोनां राव  (Tonel language)। बर’ रावाव देंखोआ मोन्नै रोखोमनि जेरै- जौगा रिंसार जथायारि देंखो आरो हायगा रिंसार जथायारि देंखो। बे मोन्नै देंखोनि थाखायनो गोबां रोखोमसे सोदोबफोरानो गुबुन गुबुन ओंथि फोरमायनो हायो। बर’ रावाव बे देंखोनि बाहायथायनि सोदोबनि ओंथिखौ फाराग खालामना होयो।

4) गुबै सोदोबजों दाजाबदा दाजाबना सोदोब दानाय आखु: मोनसे गुबै सोदोबनि उनाव मोनसेनि उनाव (चैनारि स्वर्ण प्रभा- बर’रावखान्थि P-24
मोनसे दाजाबदा एबा गोथे महर दाजाबनानै मोनसे गेदेर सोदोब दानाया बर’ राववनि मोनसे मुंख’जाथाव आखुथाइ। जेरै-
फै +बोला > फैब्ला।
मेगन-दै > मोदै।
मेगन-खि > मैखि।
गन्थं-खि > गुंखि।
आंनि-फा>आफा।बायदि बायदि।

5. बाथ्रानि सोदोब साजायनायनि खान्थि (S+O+V): मुंखनो गोनांदि बर’ रावनि बाथ्रानि सोदोब साजायनाय एबा दाथाइखौ नायोब्ला बेफोरो फारियै मावग्रा+मावजाग्रा+थाइजा( S+O+V)नाथाय इंराजि रावनिया बेबायदि नङा (S+V+O) बेबायदिसो नुनो मोनो। बेबायदि बाथ्रानि दाथाया बर’ रावनि Sino Tibetan रावारि मोनसे मुंखजाथाव आखुथाय। जेरै-

लावखारा मोसौ गुमो।
अनाथिया सिला सिबदों।
गथ’आ लेखा फरायदों।
आया ओंखाम संदों।
गथ’आ फरायसालियाव थांदों।
दाहोनाया हाल एवदों।
बिबारिया बिबार गायदों।

2.2 असमिया रावनि सिनायथि:

असमिया रावनि जोनोमा मघधि अपभ्रंसनिफ्राय जानाय होन्नानै गनायनानै लानाय जादों। असमिया सोदोबानो असमिया राव आरो असमिया हारि बे मोन्नैखौबो बुजायो। असमिया रावनि जोनोमनि सोमोन्दै बिथां देबानन्द भरालिया ओरैबादि बुंदोंदि-

संस्कृत जुगनि(1000-2500) माइथायनि सिगां समावनो कामरुपि आरो सोमार प्राकृत रावा जोनोम जादोंमोन।बेखौनो असमिया प्रकृत बुंनाय जादों। सौमार प्राकृत रावा सिगांआव आसाम आरो बंग’हादराव बाहाय जादोंमोन। नाथाय दायो बिनि गोनांथि बादियै बे रावखौ Upper आसामाव रायज्लायनाय एबा बाहायनायखौ नुनो मोनो।

बेनि माधब बरुवानि बादिब्ला-
असमिया रावनि जोनोमा मघथि प्राकृतनिफ्राय जोनोम जायाखै कामरुपि प्राकृतनिफ्रायसोजोनोम जादों होन्ना बुंदों:

The Pre Ahom inscriptions of Kamrupa contain few other instance of prakritism that may be taken to indicate the natorw and form of dialect as current in those times,

Say from 6th century to 12 century AD.I mean the Prakrit language in the historical back-ground of Assamese,’’

गोजौनि बुंफुरलुफोरखौ नायनानै असमिया रावनि गुदियाव बबेयावमोन आरो बबे जायगानिफ्राय फैनानै आसामाव माबोरै थाफैखो आरो बिनि गुदिया बबेवमोन मा बादियै फोलेरनि उनाव फोलेर गोसार बोनानै एबा गुस्लायबोनानै असमिया रावा जायामोन बेखौ मिन्थिनो हायो। बेफोर बुंफुरलुफोरखौ नायोब्ला असमिया रावा कामरुपि प्राकृतनिफ्रायनो जानाय एबा जोनोम जादोंमोन होन्नानै मोनथिनो मोनो। जायनि थाखाय असमिया रावखौ असमिया प्राकृत होन्नानैबो बुंबोनाय जादोंमोन।

असमिया रावा आर्ज- अनार्ज रावनि सागरनि गेजेराव थानाय मोनसे दिप बायदि होन्नानैबो बुंदों। असमिया रावा असमिया रावा आर्ज फोलेरनिल’ राव नङा बे रावखौ आर्ज-अनार्ज फोराबो बाहायनो हायो एबा बाहायनायखौ नुनो मोनो। आसामनि गाहाय राव होन्नानै असमिया रावखौ गोबां समाव बिदिन्थि होनाय नुनो मोनो। आसाम सोदोबनिफ्रायनो असमिया जादों जाय असमिया होन्ना बुंब्ला असमिया राव आरो हारि मोन्नैखौबो बुजिनो हायो एबा फोरमायो।

असमिया रावनि जोनोमनि बागै बिथां राव बिगियानगिरि ‘‘कालिराम मेधि’’‘असमिया भाखार एतिहास’ मुंनि बिजाबाव फारिलायनि गेजेरजों फोरमायनानै दिन्थिदों। बिथांनि फारिलाइनि गेजेरजों असमिया रावनि फोलेरा बबेआवमोन बेखौ रोखायै दिन्थिनानै होनाय दङ।

फारिलाइखौ गाहायाव होनाय जाबाय-

Boro Arw Asomia Raoni Thi Dinthigra Dajabda

आसाम राइजोआ गुबैयै असमीया बर’ रावआरि सुबुंफोरनि थाग्रा राइजो। बुर्लुंबुथुर सेरफाङाव असमीया रावआ बांसिनै सोलियो। आसामाव असमिया राव रायग्रा सुबुं अनजिमानिख्रुइबो तिब्बत बर्मी रावआरि मानसिफोरनि अनजिमाया बांसिन। गोदो गोदाय असमिया रावआ सा-सानजा भारतआव गुवारथारै गोसारनानै दंमोन। सोनाबहा करत’वा दैमानिफ्राय लानानै सानजाहा दिख्रं दै सिम आरो साहा भुटान हाजोनिफ्राय लानानै बंग’लैथोसिम बे गुवार हायेनाव असमिया रावआ गोसारनानै दंमोन।

असमिया रावखौ ड० उपेन्द्र नाथ गस्वामीया एरै बादि बुंदों- ‘‘असमीया रावनि गुदि रोदाया जादों मगधी राव। मगध, बिदेह हालामनिफ्राय फैनानै सा बेंगलनि गेजेरजों फैनानै आर्य रावआ गोदोनि कामरुप राइजोआव हाबफैदों। बे रावआनो  कामरुपनि थागिबि रावफोरजों गलायमेन्देर जानानै 7 जौथाइयाव आलादायै आसामाव असमिया रावआ जोनोम मोन्दों।’’

बेबादिनो असमिया रावखौ ड० बाणी कान्त काकतियाबो मगधी रावनिफ्रायनो असमिया रावआ फैदों होन्ना बुंदों। बांला रावनिफ्राय फैयाखै। बिथाङा असमिया रावनि सोमोन्दै एरैबादि बुंदों-
‘‘असमीया रावआ बांला रावनिफ्राय फैयाखै। बेयो बांला रावनि मोनसे दालाइसा रावबो नङा। असमीया रावआ बांला रावजों सोमोन्दो थानाय मोनसे आलादा राव। असमिया आरो बांला रावआ मोननैबो मगधी रावनिफ्राय फैनाय मोनफा मोनफा आलादा राव।’’

2.3 असमिया रावनि आखुथाय:

असमिया रावा प्राकृत राव फोलेरनि सिङाव थानाय मोनसे दालाय राव। असमिया रावनि सोदोब बाहायनाय एबा साजायनाय, रिंसारथि होनायनि बायदि बिथिङाव माखासे आखुथाइफोर दं। असमिया रावनि मुंखजाथाव आखुथाइफोरखौ गाहायाव सुंदयै फोरमायनानै होनाय जाबाय-

1. गारां रिंसार आरो खौरां रिंसारनि बाहायनाय आखु:-

असमिया रावाव गासै मोन 23 खौरां रिंसारथिफोरखौ मोननो हायो। असमिया रावनि मोन 8 गारां रिंसारथिफोरा जाबाय- /i,u,e,o,E,C,b,d/। बे मोन 8 गारां रिंसारथिफोरनि गेजेराव /E/ बे गारां रिंसारथिया सोदोबनि उन जायगायाव जिराया। नाथाय बेनि अनगायै गासै मोन 7 गारां रिंसारथिफोरा सोदोबनि मोनथामबो जायगायाव जनायखौ नुनो मोनो।

असमिया रावनि मोन-23  खौरां रिंसारथिफोरा जाबाय- /p,b,t,d,k,g,ph,bh,th,dh, kh, gh, s, z, x, h, m, n, n, r, l, w, j/ बेफोरनि गेजेराव /n/आ सोदोबनि सिगां जायगायाव जिराया। नाथाय बेनि अनगायै गासै मोन 22 खौरां रिंसारथिफोरा सोदोबनि सिगां, गेजेर आरो उन मोनथामबो जायगायाव जिरायो।

2. रिंसार जथायारि (Syllable) आखु:-

सरासनस्रायै रिंसार जथाया मोनसे रिंसारनिख्रुइ देरसिन आरो मोनसे सोदोबनिख्रुइ दुइसिन गारां बोनायनि मोनसे खोन्दो।
रिंसार जाथायनि अनजिमानि सायाव सोनारनानै सोदोबफोरखौ मोनथाम बाहागोआव रानबावनो हायो बेफोर जाबाय-

1. रिंसार जाथायसे (Monosyllabic) गोनां सोदोब जेरै- am, kha, za, moi, xi बायदि बायदि।

2. रिंसार जथायनैयारि (Disyllabic) गोनां सोदोब जेरै- ki-jo, pi-jon, ki-man, ki-tabi, pa-ni, बायदि बायदि।

3. गोबां रिंसार जाथाय (polysyllabic) गोनां सोदोब जेरै- ba-ki-bur, te-khet-x0-kol, a-po-na-lok, eke-10-ge, kei-ta-man, po-ri-bor-ton बायदि बायदि।

3. सुजाबखान्थियारि (Juncture) आखु:-

जेब्ला गारां बोनाय समाव मोनसे बोखावजानाय रिंसारथिनिफ्राय गुबुन मोनसे रिंसारथिसिम बारलाङो, बैखौनो सुजाबखान्थि बुङो। थामहिनबा रिंसारथिफोरनि सुजाबनाय एबा फोनांजाबनाय खान्थिनि मुङानो सुजाबखान्थि। बाथ्रा बुंनाय समाव मोन्नै रिंसारथिनि गेजेराव थानाय फाराग एबा मोननै रिंसारथिफोरा गावजों गाव नांजाबलायनायखौनो सुजाबखान्थि बुंनाय जायो। सुजाब खान्थिया मोननै बाहागोनि जायो गोथे सुजाब खान्थि आरो उदां सुजाबखान्थि। बे मोननै खान्थिनि गेजेरजोंनो सोदोब दानाय आरो बाथ्रा दानाय खान्थिया जाफुङो।

4. रिंसार दोहौ (Intonation):-
Intonation आ जायखिजाया मोनसेनिख्रुइ बांसिन रिंसारजों जायो। जेब्ला सोदोब एबा बाथ्राखौ रिंसार खालामो अब्ला बै सोदोबनि मोनफ्रोम रिंसारफोरनिफ्राय दावखोलाय दावख्लायलाय गारां बोलो रिंसार ओंखारो, बेखौनो रिंसार दोहौ (Intonation) बुंनाय जायो। जेरै-

xi/tai bhat khale।
xi/tai bhat khale?
xi/tai bhat khale!

5. गारां बोलो नारसिन (stress):-

Stress आ जादों बेलो हगारनायनि मोनसे level। गारां बोलो नारसिनाव बबेबा रिंसारखौ रिंसार होनायाव जेसेबां बोलो नांगौ जायो आरो बे बोलोखौ संफ्लनिफ्राय जेसेबां गोबारै हगारदों बेनि सायाव बिथा खालामो।

मोनसे रिंसार जथायाव articulation खालामनायाव जेराव बारा जर गोग्लैयो बेखौ primary stress आरो जेराव बारा खम गोग्लैयो बेखौ secondary stress बुङो। गारां बोलो नारसिनखौ word stress आरो sentence stress मोननै बाहागो मोनो।

6. बाथ्रानि सोदोब साजायनायनि खान्थि: (S+O+V)

असमिया रावनि बाथ्रानि सोदोब साजायनाय एबा दाथायखौ नायोब्ला बेफोरो फारियै मावग्रा+मावजाग्रा+थाइजा(S+O+V) खौ मोन्नो हायो। नाथाइ इंराजि रावनि बाथ्रानि सोदोब साजायनाय एबा दाथाया मावग्रा+थाइजा+मावजाग्रा (S+V+O)खौसो मोन्नो हायो। असमिया रावनि बाथ्रानि दाथायखौ बिदिन्थिजों दिन्थिनाय जाबाय। जेरै- lpratu Kitab porhi ase.

नोंथाङा सेयार खालाम:

Leave a Comment